การดำน้ำที่เรือจม (wreck diving)

เมื่อเราไปดำน้ำในซาก ไม่ว่าจะเป็นซากเรือ หรือซากอย่างอื่นๆ ก็แล้วแต่ ผู้ที่ไปดำน้ำคงพอนึกถึงความรู้สึกถึงความลึกลับ ความตื่นเต้น ผจญภัย และที่ขาดไม่ได้ก็คืออันตรายที่แฝงอยู่นะครับ การดำน้ำในเรือจมนั้น ถึงแม้จะน่าตื่นเต้นท้าทายสักเพียงใด เราก็ควรคำนึงถึงอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นไว้ด้วย เพื่อที่เราจะได้ไม่เอาตัวเองไปตกอยู่ในอันตราย เพราะว่าอันตรายอันเกิดจากการดำน้ำในเรือจมนั้น มักจะเป็นอันตรายที่ร้ายแรง และโดยส่วนมาก หากเกิดขึ้นแล้วอาจจะร้ายแรงจนกระทั่งถึงแก่ชีวิตสำหรับคนที่ไม่รู้ขีดจำกัด ไม่คิดคิดและไม่วางแผนในการดำน้ำในเรือจมให้ดีได้ครับ เรือจมนั้น โดยส่วนมากจะมีสิ่งแหลมคมอยู่เสมอ ตัวเรือที่ถูกกัดเซาะโดยน้ำเค็ม กระแสน้ำ และทรายที่พัดผ่านไปมาอยู่ชั่วกาลนานนั้น จะเปรียบได้เสมือนกับมีดที่ถูกลับไว้ให้คมกริบอยู่ตลอดเวลา บางครั้งตัวเรือก็เป็นสนิม มีสัตว์ทะเลเช่นเพรียง หอย ต่างๆ มาอาศัยเกาะอยู่ การดำน้ำในเรือจมจึงจำเป็นต้องระมัดระวังการบาดเจ็บจากสิ่งแหลมคมเหล่านี้ ที่สำคัญ บางทีไม่ใช่ตัวเราเท่านั้นที่อาจจะได้รับอันตรายจากความแหลมคมเหล่านั้น แต่อุปกรณ์ดำน้ำของเรา อาจจะได้รับความเสียหาย และก่อให้เกิดอันตรายกับตัวเราที่ต้องอาศัยอุปกรณ์ดำน้ำเหล่านั้นเพื่อความปลอดภัย เพราะฉะนั้น เวลาไปดำน้ำในซากเรือจม นักดำน้ำก็จึงควรที่จะระมัดระวัง ควรสวมถุงมือและชุดป้องกันการขีดข่วน พยายามหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับตัวซาก รักษาสภาวะการจมลอยให้เป็นกลาง และเก็บอุปกรณ์ให้แนบชิดติตลำตัวของเราไว้ตลอดเวลา จะช่วยลดความเสี่ยงจากการบาดเจ็บหรือการเสียหายจากสิ่งแหลมคมบริเวณตัวเรือจมได้ นอกเหนือจากสิ่งแหลมคมแล้ว ในเรือจมมักจะมีสายเบ็ด เศษอวน หรือมีสิ่งของห้อยระโยงระยางทั้งรอบนอกและภายในตัวเรือเสมอ เนื่องจากเรือจมนั้น ส่วนมากมักจะจมลงขณะที่กำลังใช้งานอยู่ อุปกรณ์ทั้งหลายในเรือจึงยังมีอยู่ทั่วไป เช่นสายไฟ สายเชือกต่างๆ ที่ใช้งาน และหลังจากที่เรือจมลงแล้ว ตัวเรือมักจะกลายเป็นแนวปะการังเทียมและมีสัตว์น้ำต่างๆ มาอาศัยอยู่มากมาย ทำให้เกิดการจับสัตว์ทะเลด้วยสายเบ็ดและอวนเกิดขึ้นบริเวณใกล้เคียงหรือที่ตัวเรือเลย นักดำน้ำสามารถหลีกเลี่ยงการเกี่ยวติดกับสิ่งต่างๆ ดังที่กล่าวมาได้ด้วยการระมัดระวังอยู่เสมอ คอยมองรอบๆ และมองด้านบนอยู่เรื่อยๆ หลีกเลี่ยงที่จะเข้าใกล้กับสิ่งที่จะเกี่ยวติดได้ อุปกรณ์สำคัญที่ควรจะมีติดตัวไว้อยู่เสมอเวลาไปดำน้ำในเรือจมก็คือมีดหรืออุปกรณ์ในการตัดอื่นๆ หากจะพกมีดไปในการดำเรือจม ควรมีสักสองเล่มจึงจะดี เล่มใหญ่ที่สามารถใช้งัดแงะสิ่งต่างๆ ได้ กับเล่มเล็กที่มีความคมมากๆ สำหรับเป็นมีสำรองกรณีฉุกเฉิน และเพื่อให้ปลอดภัยยิ่งขึ้น ควรพกมีดให้ห่างกัน เช่นเล่มหนึ่งพกไว้ด้านในของน่อง อีกเล่มหนึ่งพกไว้กับเสื้อบีซีดี เพื่อให้แน่ใจได้ว่าเราจะสามารถเอื้อมมือไปหยิบมีดมาใช้งานได้อย่างน้อยหนึ่งเล่มหากเกิดการเกี่ยวติดขึ้น สิ่งอันตรายอีกอย่างหนึ่งในเรือจมก็คือ สัตว์ทะเลที่อาจมาอาศัยอยู่บริเวณเรือจม ซึ่งจะต้องมีสัตว์ทะเลที่มีพิษหรือเป็นอันตรายอยู่ปะปนไปด้วยเป็นธรรมดา นักดำน้ำในเรือจมควรใช้วิจารณญาณและความรู้ที่เรียนมาตั้งแต่การเรียนดำน้ำเบื้องต้นเกี่ยวกับการหลีกเลี่ยงสัตว์ทะเลมีพิษ ควรระวังการวางมือวางเท้าและหัวเข่า ควรสวมใส่ชุดป้องกันและไม่แตะต้องสัตว์ทะเลที่ไม่คุ้นเคย เรือจมบางลำ อย่างเช่นเรือสุทธาทิพย์ นักดำน้ำจะเห็นปลาหิน (Stone Fish) อาศัยอยู่บริเวณตัวเรือชุกชุมมาก บางครั้งนักดำน้ำเอามือไปจับตัวเรือ แต่กลับไปถูกต้องปลาหินเข้าโดยไม่รู้ตัวและอาจจะได้รับบาดเจ็บขึ้น เพราะปลาหินเป็นสัตว์ที่สามารถพรางตัวได้กับสิ่งแวดล้อมได้เป็นอย่างดี เป็นต้น เรือที่จมอยู่ใต้น้ำเป็นเวลานาน โครงสร้างของเรือจะมีการผุพังไปเรื่อยๆ เมื่อโครงสร้างของเรืออ่อนแอลง และจะทำให้เรือพังทลายลงไปเมื่อถึงเวลา ถึงแม้ว่าซากจะค่อยๆ มีการเปลี่ยนแปลงลงไปอย่างช้าๆ แต่เมื่อถึงเวลาพังทลายลง มักจะเกิดขึ้นอย่างปัจจุบันทันด่วน โดยเฉพาะเมื่อมีกระแสน้ำ หรือคลื่นลมที่รุนแรง เรือบางลำที่มีนักดำน้ำลงไปดำอยู่เสมอ ก็อาจจะเกิดจากพังทลายรวดเร็วได้จากสายทุ่นหรือสายสมอที่เรือนักดำน้ำนำมาเกี่ยวไว้กับตัวซาก นอกจากนั้น บางครั้งตัวนักดำน้ำเองก็อาจจะทำให้เกิดการพังทลายของโครงสร้างเรือได้เช่นกัน เช่นฟองอากาศจากนักดำน้ำอาจจะไปทำให้เกิดการผุพัง หรือเคลื่อนที่ของตัวซากได้โดยง่าย บางครั้งโครงสร้างของซากเรืออาจจะตกลงมาทับนักดำน้ำ หรือพาเอาเศษอวนสายเบ็ดมาเกี่ยวติดกับนักดำน้ำได้ขณะที่พังทลายลงมา นักดำน้ำที่ระมัดระวัง จึงควรที่จะหลีกเลี่ยงโครงสร้างที่ไม่มั่นคงในการดำน้ำเรือจม หลีกเลี่ยงส่วนที่เป็นผนัง ข้างฝา ที่มีการเคลื่อนไหวจากกระแสน้ำ สามารถเคลื่อนไหวได้หากไปจับโยก หรือมองดูแล้วไม่น่าไว้วางใจ เรือจมบางลำที่เป็นเรือรบหรือผ่านการสู้รบมา อาจจะมีวัตถุระเบิดอยู่ในบริเวณซาก บางครั้งอาจจะมีซากหล่นลงมาทับ หรือตัววัตถุระเบิดเองอยู่ในที่ที่สามารถหล่นร่วงลงไปได้ ถึงแม้จะจมอยู่ใต้น้ำเป็นเวลานาน แต่วัตถุระเบิดจำนวนมากอาจจะยังสามารถระเบิดและทำอันตรายต่อนักดำน้ำได้ นักดำน้ำจะต้องไปแตะต้อง เคลื่อนไหว หรือรบกวนวัตถุระเบิดที่พบใต้น้ำอย่างเด็ดขาด เคยมีนักดำน้ำเสียชีวิตเพราะเกิดการระเบิดของวัตถุระเบิดใต้น้ำมากแล้วนะครับ ในการดำน้ำที่เรือจม มักจะเป็นการดำน้ำในที่ที่มีกระแสน้ำไหล และการที่มีน้ำไหลผ่านเรือจมนั้นอาจจะทำให้เกิดการดันและการดูดของน้ำได้ นักดำน้ำควรระมัดระวังเป็นพิเศษเมื่อว่ายผ่านช่องเปิดบริเวณซากเมื่อมีกระแสน้ำไหล ควรมองดูสิ่งแขวนลอยในน้ำว่าถูกดูดเข้าไปในช่อง หรือถูกดันออกจากช่องหรือเปล่า ควรเอามือยื่นไปข้างหน้าเพื่อสัมผัสถึงการไหลของกระแสน้ำตามช่องต่างๆ ของเรือจม หากพบว่ามีการดูดหรือการดัน ควรหลีกให้ห่างออกจากบริเวณดังกล่าวเสีย ที่กล่าวมาทั้งหมด คือสิ่งแหลมคม การเกี่ยวติด สัตว์ทะเล โครงสร้างไม่แข็งแรง และการไหลของน้ำนั้น เป็นอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้เมื่อเราดำน้ำอยู่ในบริเวณเรือจมโดยทั่วไป แต่ว่ายังมีอันตรายอีกมากมายเพิ่มเติม เมื่อเราดำน้ำและทะลุเข้าไปในตัวเรือนะครับ เพราะการเข้าเรือนั้น เป็นการดำน้ำแบบที่มีสิ่งกีดขวางเหนือศีรษะ ซึ่งจะต้องคำนึงถึงอันตรายด้านอื่นๆ อีกมาก สิ่งที่ผมกล่าวมาในเอกสารฉบับนี้จะเกี่ยวข้องกับอันตรายของการดำน้ำภายนอกเรือจมแต่อย่างเดียว ครั้งต่อไปจะกล่าวถึงอันตรายของการดำน้ำประเภทเข้าไปในตัวเรือ (Wreck Penetration) เพิ่มเติมครับ สำหรับเพื่อนๆ ที่เข้ามาอ่านบทความนี้ กรุณาเข้าใจนิดหนึ่งนะครับ ว่าเพียงแค่การอ่านไม่ได้ทำให้เราสามารถดำน้ำในเรือจมได้อย่างปลอดภัย การอ่านไม่สามารถทดแทนการเรียนในหลักสูตร Advanced Open Water ในส่วนของ Wreck Diving หรือการเรียนในหลักสูตร Wreck Specialty ได้ เพราะการการเรียนเต็มหลักสูตรนั้น ผู้เรียนจะได้ฝึกภาคปฏิบัติภายใต้การดูแลอย่างใกล้ชิดจากผู้สอน และการฝึกภาคปฏิบัตินั้นมีทักษะหลายอย่างที่จำเป็นต้องเรียนรู้ก่อนที่จะดำน้ำในเรือจมได้อย่างปลอดภัยครับ นักดำน้ำที่มี่ความประสงค์จะดำน้ำในเรือจม หรือในซากใต้น้ำอย่างปลอดภัยแล้ว แนะนำให้ไปเรียนเต็มหลักสูตรจะดีกว่าดำน้ำไปโดยไม่เคยเรียนมาก่อนครับ การดำน้ำในบริเวณเรือจม หรือเข้าไปในเรือจม โดยไม่ผ่านหลักสูตรการเรียน Wreck Adventure Dive หรือหลักสูตร Wreck Specialty ถือว่าเป็นการดำน้ำเกินขีดจำกัดของตัวเอง ซึ่งมักจะนำเอาความผิดพลาดและอุบัติเหตุให้เกิดขึ้นกับตัวเราได้โดยง่ายครับ